Czy wiesz, co to jest zespół TOS?

Medycyna mówi, że TOS (Thoracic Outlet Syndrome) to Zespół Uciskowy Górnego Otworu Klatki Piersiowej. Dokładniej są to patologiczne objawy neurologiczne i naczyniowe wywołane uciskiem na splot ramienny, tętnicę podobojczykową i/lub pachową oraz żyłę podobojczykową bądź pachową, które występują w obrębie kończyn górnych (jednej lub obydwu). Najczęściej chorują kobiety w wieku 30–40 lat.

Przyczyny zespołu TOS

Objawy uciskowe powstają na skutek uwarunkowań anatomicznych (wad wrodzonych i przebytych urazów) jak i zaburzeń posturalnych w zakresie struktur mięśniowych i aparatu więzadłowego okolicy górnego otworu klatki piersiowej. Aby przybliżyć problem, możemy wyróżnić następujące przyczyny:

• nieprawidłowa postawa ciała w czasie pracy,
• wielokrotne powtarzanie niektórych czynności (z nadmiernym wykorzystaniem siły kończyn górnych np. u kulturystów, gimnastyków),
• patologie włóknisto-mięśniowe w trójkącie mięśni pochyłych (przerost mięśni w okolicy barkowej np. u górników),
• przewlekły stres,
• urazy (złamania obojczyka, złamanie I żebra, zwichnięcie głowy kości ramiennej),
• dodatkowe żebro szyjne,
• szczątkowe pierwsze żebro,
• żebro I dwudzielne,
• przesunięcia przyczepów mięśni pochyłych lub ich zrost.

Nasilenie objawów zależy od stopnia ucisku jakiemu poddany jest tzw. pęczek naczyniowo-nerwowy (splot ramienny, żyła i tętnica podobojczykowa). Dużo zależy od naszego trybu życia!

Jak objawia się TOS?

Objawy zespołu neurogennego – najczęstsza postać zespołu górnego otworu klatki piersiowej, która dotyczy około 95% pacjentów wszystkich chorujących. Dotyczy ucisku na splot ramienny a chorzy najczęściej skarżą się na: dolegliwości bólowe odcinka szyjnego kręgosłupa lub obręczy barkowej, drętwienie i mrowienie w rejonie ramienia bądź przedramienia i dłoni, często towarzyszą im bóle głowy, niekiedy następstwem jest osłabienie siły uścisku dłoni.

Objawy zespołu żylnego (3–5% pacjentów) – polega na ucisku żyły podobojczykowej lub pachowej między obojczykiem a I żebrem. Jest to najpoważniejsze powikłanie żylnego komponentu ucisku i zostało opisane jako zespół Pageta-Schroettera. Konsekwencją tego ucisku jest zakrzepica, która może występować nagle lub też narastać stopniowo. Zazwyczaj występuje u młodych osób i wiąże się z wysiłkiem fizycznym angażującym kończyny górne. Tępy ból, uczucie ciężkości (zwłaszcza w pozycji leżącej), purpurowo-czerwone przebarwienia skóry i obrzęk kończyny to najczęstsze objawy. W miarę upływu czasu pojawia się wyraźnie poszerzenie powierzchownych żył na ramieniu, klatce piersiowej, plecach i szyi.

Objawy zespołu tętniczego (1–2% pacjentów) – występuje w formie ostrej lub przewlekłej. Ciągłe tarcie tętnicy podobojczykowej o podstawę pierwszego żebra może powodować włóknienie tętnicy, prowadząc do powstania jej poszerzenia, a nawet tętniaka. Sprzyja to rozwojowi zakrzepów przyściennych i zmian miażdżycowych. Stan ostry charakteryzuje się występowaniem objawów ostrego niedokrwienia kończyny, w którym dochodzi do tworzenia się zakrzepów w tętniakowo poszerzonych naczyniach. Małe skrzepliny mogą się urywać, tworząc bolesne zatory z zamknięciem tętniczek palcowych. W fazie przewlekłej u chorych występuje uczucie oziębienia skóry dłoni, pojawiają się objawy Raynauda, dolegliwości o charakterze chromania przestankowego, zmiany troficzne palców, owrzodzenia podpaznokciowe i martwica.

Jak rozpoznać i leczyć TOS?

Rozpoznanie nie jest proste – opiera się na diagnostyce obejmującej wywiad, odpowiednie testy prowokacyjne oraz dodatkowe badania nieinwazyjne (RTG, USG-Kolor-Doppler,  reoangiografia, elektromiografia) i inwazyjne (flebografia, arterografia).

Większość naszych pacjentów leczona jest zachowawczo, z wykorzystaniem rehabilitacji (fizykoterapia i kinezyterapia), których głównym celem jest zmniejszenie dolegliwości bólowych oraz wzmożonego napięcia mięśni w obrębie obręczy barkowej oraz odcinka szyjnego kręgosłupa.

U pacjentów, u których w zespole TOS występują objawy neurologiczne, które nie ustępują nawet w czasie intensywnie prowadzonego postępowania zachowawczego lub u pacjentów z zaburzeniami naczyniowymi, konieczne może być leczenie operacyjne. Technik operacyjnych jest kilka, a ich głównym celem jest poszerzenie szczeliny przejścia pęczka naczyniowo-nerwowego z klatki piersiowej na kończynę górną. Towarzyszy temu wycięcie dodatkowego żebra szyjnego, wycięcie fragmentu I żebra, przecięcie nieprawidłowych więzadeł itp.

TOS można skutecznie leczyć. Zapraszamy serdecznie do kontaktu z naszym Centrum, w celu umówienia się na badanie i wizytę.

Majewski & Majewski

Przy niektórych fragmentach wykorzystano źródło:
https://www.mp.pl/pacjent/choroby-ukladu-krazenia/choroby/164017,zespol-uciskowy-gornego-otworu-klatki-piersiowej